پرسش از بحران اخلاق در جامعه بیشتر بحران نظری است
تاریخ انتشار: ۱۴ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۸۴۳۶۴
به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، هر روزه در زندگی شخصی و شغلی و مدیریتی خود با انتخاب‌ها و تصمیمات متنوعی روبرو هستیم، ما هميشه براي عمل كردن تحت فشار هستيم. تصميمگيري و عمل، بخش اساسي زندگي انسان است.
ما به هر چه معتقد باشیم و هر نظام اخلاقی‌ای را باورمند باشیم، بايد تصميم بگيريم و عمل كنيم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بيشترِ بيتصميميهاي افراد و مدیران زماني رخ ميدهد كه در برابر انتخابهاي پيچيده با پيامدهاي دوررس كه پيشبيني و ارزيابي آنها سخت است، قرار ميگيرند.
در عین حال عينيّت رفتارهای ما در اجتماع به هيچ‌وجه معنايش اين نيست كه ملاحظات نظري براي تصميم‌ها و رفتارهاي واقعي نداشته باشیم. عمل از نظر خیزد، بنابراین در عمل برای یک «مدیریت درست» نيازمند «نظريهپردازي درست» هستیم.
مهدی شریفی در مقاله ای با عنوان «پرسش از بحران اخلاق در جامعه ایران - بحران نظری» تلاش می‌کند كه مشخص کند تصميم گيريها و عملكردها نیازمند انتخاب مستدل یک یا چند نظریه (به صورت ترکیبی) است.
از نظر شریفی بخش مهمی از «بحران اخلاق در جامعه ایران» را نه بحران عملی که بحران نظری در حوزه اخلاق ا می‌داند؛ از این رو برآن است تا از میان مکاتب اخلاقی هنجاری راه میانه‌ای برای تصمیمات و اعمالمان بیابد.
* نظریه‌های هنجاری
در ادامه این پژوهشگر با اشاره به اینکه فیلسوفان در حوزه اخلاق هنجاری هریک بر اساس استدلال خود، نظریه‌ای را صورت‌بندی کرده‌اند، می‌نویسد: نظریه‌های هنجاری به سه دسته کلی نتیجه‌گرا، وظیفه‌گرا و فضیلت‌گرا تقسیم‌بندی شده‌اند.
هر مکتب معیاری را برای خوبی و بدی / درستی و نادرستی ارائه داده و می‌کوشد تا از نظریه خود دفاع کنند. اما از آنجا که هیچیک آنها خالی از ایراد نبوده، از این رو، گزینش یکی از این سه، برای کسی که درصدد انتخاب راهی منطقی‌تر و مستدل‌تر است همیشه با چالش‌ها و اشکالاتی روبرو است. تلاش زیر بر آن است تا پس از توصیفی از این سه مکتب به انتخابی موجه برسد.
* مکتب اخلاقی نتیجه‌گرا
جرمی بنتام 1832-1748 و جان استوارت میل 1873-1806 مشهورترین فیلسوفان نتیجه‌گرایند. بر اساس این نظریه، عمل اخلاقی فقط زمانی توجیه و ترجیح دارد که پیامدهای مثبت آن بیش از نتایج منفی آن باشد. فلاسفه‌ی معتقد به این دیدگاه، درست و نادرست، خوب و بد و بایدها و نبایدها را با توجه به نتیجه‌ی کارها تعیین می‌کنند. این مکتب به خودگرایی، دیگرگرایی و سودگرایی تقسیم شده و سودگرایی خود به دو نوع سودگرایی عمل‌نگر و سودگرایی قاعده‌نگر تقسیم شده است که به نظر می‌رسد، قسم اخیرِ سودگرایی کم ایرادترین قرائت نتیجه‌گرایی است.
* مکتب اخلاقی وظیفه‌گرا
این نظریه معتقد است که ویژگی‌های خود عمل، قطع نظر از میزان فواید مثبتی که در پی می‌آورد، می‌تواند آن عمل را صواب یا لازم گرداند. در واقع برای فرد وظیفه‌گرا، ویژگی‌های معین خود عمل، ارزش ذاتی آن عمل را تعیین می‌کند. به تعبیر دیگر معیار عمل اخلاقی را باید در هماهنگی یا عدم هماهنگی آن عمل با وظیفه جستجو کرد. گنسلر می‌گوید: «ناپیامدگرایی، دیدگاهی است که بر اساس آن، برخی از انواع کارها(مثل کشتن بی‌گناهان) فی‌نفسه نادرست است، نه به خاطر پیامدهای بدی که به بار می‌آورد.» نظریه‌ی وظیفه‌گرایی نیز به دو دسته وظیفه‌گرایی‌عمل‌نگر و وظیفه‌گرایی‌قاعده‌نگر تقسیم می‌شود.
* مکتب فضیلت‌گرایی
کهن‌ترین نظریه در فلسفه‌ی اخلاق غرب است که ریشه در تمدن یونان باستان دارد. اگر در دو نظریه‌ی نتیجه‌گرایی و وظیفه‌گرایی سؤال بر محور «چه باید کرد» می‌گردد یا به تعبیر دیگر «چه عملی دارای ارزش اخلاقی است؟» اما در نظریه‌ی فضیلت‌گرایی سؤال محوری این است که «چگونه فردی باشیم؟» یا به تعبیر دیگر چه چیزی به انسان ارزش اخلاقی می‌دهد؟
بنابراین مکتب فضیلت‌گرایی درباره‌ی اینکه چه چیزی باعث می‌شود آدم خوبی شویم، بحث می‌کند و پاسخ را در فضیلت‌مند بودن جستجو می‌کند. به عبارت دیگر این رویکرد به اخلاق نه به عنوان «اصول ناظر به کنش انسان» بلکه به عنوان «ویژگی‌هایی برای منش انسان» تلقی می‌شود، به گفته هولمز: «این رویکرد به جای آن‌که عمدتاً به کردار بپردازد در جستجوی راهنمایی اخلاقی آدمیان به جانب الگوهای نیکان یا به جانب صفاتی است که بزرگ‌منشی را به بار می‌آورند. این صفات را فضایل می‌نامند، و این جهت‌گیری معرف اخلاق مبتنی بر فضیلت است.»
تلاش نویسنده این است تا در تبیین این مکاتب، ضمن اشاره به تفاوت‌ها و تعارض‌های آنها، نکات مشترک و نقطه‌ی تلاقی پیدا کرده و به هدف این مقاله که همانا یافتن راهی در میانه‌ی این مکاتب سه‌گانه است دست یابد. راهی که بتوان به مهمترین پرسش فلسفه اخلاق پاسخ داد. پاسخ به پرسشی پیرامون «جستجو معیارهای پذیرفتنی برای تعیین خوبی و بدی، آن هم در دو ساحت «کردارها» و «اشخاص».
این مقاله به این بحث خواهد پرداخت که دو مکتب نتیجه‌گرا و وظیفه‌گرا با همه اختلافاتی که دارند اما دارای نقطه اشتراکند. جهت‌گیری‌های معیار در هر دو مکتب به سوی «کردار» است در حالیکه مکتب اخلاقی فضیلت‌گرا جهت‌گیری‌اش به سمت «منش و شخصیت اشخاص» است و در نتیجه‌گیری به این نکته خواهد پرداخت که انتخاب توأمان مکتب فضیلت‌گرایی و قرائتی خاص از دو مکتب نتیجه‌گرایی و وظیفه‌گرایی نه تنها با هم تعارضی پیدا نخواهند داشت بلکه مکمل یکدیگرند. یعنی مکتب اخلاقی فضیلت‌گرا تامین و تضمین کننده بُعد «صفات و منش آدمی» است و دو مکتب نتیجه‌گرا و وظیفه‌گرا شاخص «کردار آدمیان» را در اختیار می‌گذارد.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: اخلاق جامعه ایرانیان پژوهش خوان مکتب اخلاقی وظیفه گرایی فضیلت گرایی وظیفه گرا نتیجه گرا فضیلت گرا دو مکتب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۸۴۳۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آموزش یک جامعه با اخلاق از خانه و خانواده آغاز می‌شود
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمانشاه گفت: خانواده مهمترین نهادی است که ارزش‌های اخلاقی را به افراد آموزش می‌دهد و اگر بخواهیم یک جامعه با اخلاق داشته باشیم، باید آن را از خانه و توسط خانواده بیاموزیم.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کرمانشاه، محمد خیاط زنجانی امروز _ سه شنبه یازدهم اردیبهشت _ به خبرنگاران اظهار کرد: داشتن خانواده‌ی سالم یکی از موضوعاتی است که همه‌ی افراد به دنبال راهکاری برای رسیدن به آن هستند و شرایط مثبت یا منفی درون خانواده تأثیر بسیاری در سلامت روان و همین‌طور انگیزه آنان برای فعالیت در محیط دارد.
وی افزود: داشتن خانواده سالم و ایجاد یک فضای پرانرژی در میان اعضای خانواده یکی از مهمترین مسائلی است که باید به آن توجه داشته داشت.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمانشاه تصریح کرد: احتمالاً به تجربه متوجه این موضوع شده‌اید که به‌هم‌ریختگی فضای خانه می‌تواند انگیزه شما را برای سایر فعالیت‌ها نیز تحت تأثیر قرار دهد و درعین‌حال وجود فضای مثبت یا گذراندن یک آخر هفته مطلوب انرژی شما برای فعالیت در هفته آینده را نیز دوچندان خواهد کرد. به همین خاطر می‌توان گفت که داشتن یک خانواده سالم در سایر جنبه‌های زندگی هریک از اعضا نیز اثرگذار خواهد بود.
وی ادامه داد: علاوه بر این خانواده نقش مهمی در سلامت روان اعضا ایفا می‌کند. اعضای یک خانواده سالم معمولاً سطح سلامت روان بالاتری دارند و مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب یا اعتیاد به مواد مخدر در این افراد کمتر دیده می‌شود. همچنین درصورتی‌که این خانواده‌ها با چنین مشکلاتی مواجه شوند، حمایت اعضا از یکدیگر باعث حل بحران در زمان کوتاه‌تر و با آسیب کمتر خواهد شد.
خیاط زنجانی خاطرنشان کرد: خانواده مهمترین نهادی است که ارزش‌های اخلاقی را به افراد آموزش می‌دهد. خانواده می‌تواند اعضای خود را طوری تربیت کند که از انحرافات و گمراهی‌های امروزی دوری کند و در عوض یک فضای سالم به وجود بیاورد. اگر بخواهیم یک جامعه با اخلاق داشته باشیم باید آن را از خانه و توسط خانواده بیاموزیم.
وی با بیان اینکه نقش خانواده در تمام مراحل زندگی ما قابل لمس و شناسایی است گفت: خانواده اساسی‌ترین واحد جامعه است، به همین دلیل برخی از پژوهشگران خانواده را ستون فقرات یک جامعه می‌دانند، در واقع آن را نمونه کوچک شده یک جامعه قلمداد می‌کنند؛ آمار ازدواج و طلاق به همین دلیل سلامت آن جامعه را نشان می‌دهند و خانواده را یک نمونه کوچک شده از جامعه به حساب می‌آورند.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمانشاه اذعان داشت: بر همین اساس با توجه به ضرورت امر کانون استان بر آن شد تا با همکاری اداره کل ورزش و جوانان اولین نشست از سلسله نشست‌های خانواده‌ی سالم با عنوان خانواده و تربیت را برگزار کند.
سکوهای ورزشگاه آزادی با هواداران پرسپولیس قرمز شد +فیلم